Bù đắp và thỏa hiệp khi dịch thuật
Trong lĩnh vực dịch thuật, việc gặp các cụm từ và nội dung trong ngôn ngữ gốc không thể chuyển ngữ 100% sang ngôn ngữ đích là chuyện không có gì lạ. Ngay cả những dịch giả giỏi nhất trên thế giới cũng sẽ gặp phải những đoạn văn bản quá lạ thường và không thể chuyển sang ngôn ngữ đích mà không phải hy sinh một chút về từ ngữ hay cách diễn đạt. Chính vì sự hy sinh không thể tránh khỏi đó, các dịch giả đã nghĩ ra nhiều cách để hạn chế mất mát. Đó là sự bù đắp trong dịch thuật.
Trách nhiệm của mỗi dịch giả khi làm nghề là cẩn thận cân bằng và cân nhắc việc thỏa hiệp và bù đắp trong bản dịch mà họ đang sản xuất. Nếu thỏa hiệp quá nhiều, bản dịch sẽ trở nên vô hồn; bù đắp quá nhiều, nó sẽ trở thành một liều thuốc độc về văn hóa trong ngôn ngữ đích.
Có 4 dạng bù đắp mà dịch giả có thể cân nhắc như sau:
- Bù đắp về loại từ. Về cơ bản, đây là cách tạo hiệu ứng văn bản cụ thể trong ngôn ngữ đích, khi hiệu ứng ở ngôn ngữ gốc không thể được tái tạo hoàn toàn. Ví dụ, tiếng Việt không thể hiện giới tính thông qua các mạo từ như tiếng Tây Ban Nha (el gato – mèo đực, la gata – mèo cái), do đó, dịch giả cần làm rõ sự phân biệt này trong bản dịch.
- Bù đắp về vị trí. Đây là sự di chuyển một hiệu ứng văn bản từ vị trí chính xác của nó trong văn bản gốc tới một nơi khác trong văn bản đích (trước hay sau vị trí gốc).
- Bù đắp bằng kết hợp. Là cách biến một đoạn dài trong văn bản gốc thành một đoạn ngắn và cô đọng hơn trong văn bản đích. Nhiều khi, một ý tưởng khi được trình bày bằng ngôn ngữ này sẽ tốn ít từ ngữ hơn so với trình bày bằng ngôn ngữ kia.
- Bù đắp bằng chia ra. Đây là cách ngược lại so với kết hợp, tức là một từ ngữ trong văn bản gốc sẽ được dịch ra văn bản đích với số lượng từ nhiều hơn.
Trên thực tế, ranh giới giữa các loại bù đắp này khả mập mờ, và nhiều khi dịch giả sẽ ra quyết định dịch áp dụng cả bốn loại bù đắp này.
DỊCH TIẾNG là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật tiếng Anh hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác. Công ty Dịch Số đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website http://www.dichthuattieng.com.vn/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.