Ngay cả với những dịch giả chuyên nghiệp giàu kinh nghiệm nhất, các phép ẩn dụ vẫn là một thách thức thực sự.
Ẩn dụ có lẽ là phép tu từ đáng sợ nhất trong trải nghiệm của bất cứ chuyên gia dịch thuật nào. Phép ẩn dụ là một cụm từ kết nối một tình huống hay con người này với một tình huống hay con người không liên quan khác. Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về ẩn dụ là câu thoại “All the world’s a stage” (Cả thế giới là một sân khấu) của Shakespeare. Thế giới đương nhiên không phải là sân khấu, nhưng hầu hết người phương Tây đều hiểu ý của Shakespeare là tất cả chúng ta chỉ tồn tại trên thế giới trong một thời gian ngắn, cũng giống như những nhân vật trong một vở kịch vậy.
Ẩn dụ là một phép tu từ khó, vì chúng cần rất nhiều thành phần cấu tạo nên, bao gồm cả nền văn hóa của ngôn ngữ gốc (thường là một lát cắt rất sâu sắc của nền văn hóa xa xưa, bởi các phép ẩn dụ thường tồn tại lâu hơn thế giới đã sản sinh ra nó), và sự sáng tạo của tác giả phép ẩn dụ – người sử dụng nó để phục vụ mục đích của riêng mình. Phép ẩn dụ cũng có thể hoàn toàn là sáng tạo mới lạ và nguyên bản của tác giả, và điều này đôi khi khiến các chuyên gia dịch thuật ngôn ngữ cảm thấy thắc mắc với ý nghĩa của chúng.
Xử lý các phép ẩn dụ
Có rất nhiều chiến thuật để tiếp cận và dịch thuật phép ẩn dụ, nhưng lời khuyên tốt nhất là: Hãy bỏ hết các quy tắc đi.
Lời khuyên này hoàn toàn mang nghĩa đen – có rất nhiều hướng dẫn được đưa ra để giúp bạn khám phá các phép ẩn dụ, nhưng mọi phép ẩn dụ đều là một sự sáng tạo riêng. Ngay cả một ẩn dụ đã lâu đời như “thế giới là sân khấu” cũng có thể dễ dàng bị phá vỡ, đảo ngược và sử dụng để tạo hiệu ứng thật thông minh trong tay một nhà văn tài năng, dẫn đến một ý nghĩa hoàn toàn khác so với nghĩa ban đầu mà Shakespeare muốn truyền đạt.
Kết quả cuối cùng? Bất cứ lúc nào, bạn cũng cần tiếp cận phép ẩn dụ từ một quan điểm thật độc đáo. Không có chiếc hộp ma thuật nào giúp bạn chỉ cần đưa phép ẩn dụ vào và lấy ra một bản dịch hoàn hảo – bạn luôn luôn cần đến sự đánh giá tốt nhất của mình.
Dịch thuật các phép ẩn dụ
Một khía cạnh đầy thách thức trong dịch thuật ẩn dụ là diễn đạt phép ẩn dụ mà bạn hoàn toàn hiểu theo một cách có nghĩa mà vẫn duy trì được giọng điệu trong văn bản ngôn ngữ đích. Lời khuyên tốt nhất để xử lý vấn đề này cũng đơn giản không kém: Đừng cố gắng duy trì phép ẩn dụ. Một khi bạn đã hiểu tác giả muốn nói gì qua phép ẩn dụ, hãy trình bày ý nghĩa đó bằng ngôn ngữ bình thường. Sau đó, bạn có thể quay lại và suy nghĩ làm thế nào để giữ lấy chất thơ của phép ẩn dụ bằng cách sửa lại và đưa ra một phiên bản tốt hơn – nhưng mục tiêu đầu tiên bạn luôn cần là nắm bắt được ý nghĩa trước. Một khi đã xây dựng được nền tảng để tiếp tục phát triển – và nếu bạn không thể diễn đạt ý nghĩa theo cách mang tính ẩn dụ trong ngôn ngữ đích, bạn sẽ cần chấp nhận việc giải nghĩa phép ẩn dụ đó ra – bởi trong dịch thuật, giữ nguyên ý nghĩa là nhiệm vụ được ưu tiên hơn so với giữ nguyên văn phong .
Đừng quá lo lắng – ngay cả những dịch giả lão luyện cũng thường thấy mất tinh thần khi gặp một phép ẩn dụ phức tạp và tinh tế – nhưng một khi đã bỏ đi hết các quy tắc thông thường, bạn sẽ thấy mọi chuyện đơn giản hơn.
DỊCH TIẾNG là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác nhau. Công ty Dịch Tiếng đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website http://www.dichthuattieng.com.vn/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.